To co między innymi wyróżnia capoeirę pośród innych sztuk walki to miejsce muzyki w jej tradycji. Śpiew i gra na tradycyjnych afrobrazylijskich instrumentach jest nieodłączną częścią capoeiry.
Zespół instrumentów czyli bateria składa się z:
Berimbau
Berimbau jest nieodzownym i historycznym symbolem w capoeira. Z tym instrumentem wiąże się wiele mitów i ludowych legend m.in. opowiadano że w dawnych czasach do jednego z końców przywiązywano zaostrzony obusiecznie sierp, co zmieniało go w chwilach zagrożenia z instrumentu w ręczną broń. Berimbau podobnie jak sama gra capoeiry, łączył w sobie muzykę śmierć, taniec i walkę. Jego celem jest tworzenie nastroju, dyktowanie rytmu i rodzaju gry który odbywa się w roda.
Składa się z kija (verga), napiętej na niego struny (arame), tykwy (cabaça) (stanowiącej pudło rezonansowe) przytwierdzonej sznurem do kija z napiętą struną, caxixi, czyli grzechotki w postaci koszyczka z ziarnami w środku, kamyka (pedra) lub monety (dobrāo) do zmiany tonacji i patyczka (baqueta), którym struna jest uderzana.
Można wydobyć z niego 3 podstawowe dźwięki:
– niski, poprzez uderzenie baquetą w pustą strunę, nie dotykając kamieniem struny, odsuwając przy tym cabaçę od brzucha
– wysoki, poprzez mocne dociśnięcie kamienia lub monety do struny wraz z równocześnym uderzeniem baquetą w strunę, odsuwając cabaçę od brzucha
– brzęczący szelest, poprzez uderzenie baquetą w strunę równocześnie przytykając lekko kamień/monetę do struny i dociskając cabaçe do brzucha w celu stłumienia tonu.
Dodatkowo można również wywołać dźwięk samym caxixi (jak w rytmie angola), lub uderzając baquetą w cabaçę lub vergę (te dźwięki zazwyczaj używane są przez prowadzącego rodę jako zwrócenie na siebie uwagi w jakimś celu lub przywołanie graczy pod berimbau; czasami stanowić mogą również uzupełnienie do muzyki granej w roda)
Rodzaje berimbau:
Gunga – ma najniższy dźwięk prowadzi i utrzymuje rytm; zazwyczaj gra podstawowy temat bez żadnych wariacji
Médio – berimbau o średniej wysokości dźwięku, najczęściej gra odwrócony rytm, lub od czasu do czasu wprowadza wariacje
Viola – to berimbau, który ma najwyższy dźwięk, ego zadaniem jest głównie improwizacja i granie wariacji
Pandeiro
Przyjęło się, że pandeiro przywiezione zostało do Brazylii razem z niewolnikami z Afryki. Swoim wyglądem przypomina tamburyn, instrumenty różnią się jednak brzmieniowo dzwonki wykonane są w sposób który umożliwia uzyskanie dźwięków krótszych i bardziej wyrazistych. Pandeiro to drewniana rama na którą naciągnięta jest naturalna, lub ekologiczna skóra, jako membranę używa się także specjalistyczne tworzywa sztuczne. Skóra przymocowana jest do ramy za pomocą swojego rodzaju śrub mocujących. W ramie pandeiro znajdują się także metalowe dzwonki w kształcie talerzy wydające dźwięki w trakcie uderzania. Pandeiro w Capoeira służy jako rytmiczne uzupełnienie dźwięków roda. Grający podczas gry wykorzystuje obie dłonie gdzie jedną trzyma a drugą potrząsa.
Pandeiro jest również instrumentem szeroko wykorzystywanym w brazylijskiej muzyce. Niektórzy muzycy potrafią grać na nim bardzo skomplikowane rytmy, wydobywając szeroki jak na tego typu instrument zakres dźwięków oraz wykonywać widowiskowe ozdobniki jak np. kręcenie nim na palcu, żonglerka itp.
Atabaque
Duży bęben używany podczas rodas. Podobny do bębnów conga. Jest to wydrążony pień lub zbite kawałki drewna tworzące ten sam kształt bębna, na które naciągnięto skórę i obwiązano linami w celu zabezpieczenia. Jest to drugi, zaraz po berimbau, najistotniejszy instrument. Przyjęło się, że podczas roda de capoeira jest jeden atabaque stojący zazwyczaj po lewej stronie berimbau gunga. Mimo, że bęben atabaque może być bardzo głośny, nie może zagłuszać on prowadzącego berimbau gunga, powinien mu on akompaniować.
Atabaque może zagrać dwa podstawowe tony:
– wysoki (slap), poprzez uderzenie w środek skóry odbijając przy tym dłoń aby nie stłumić dźwięku
– niski, poprzez uderzenie dolną częścią palców o krawędź.
Agô-gô
Jest to oryginalny instrument afrykański, jego nazwa oznacza ”dzwonek”. Spotyka się dwie różne odmiany tego instrumentu, w jednej dzwonki umieszczone są na zakrzywionym uchwycie w innym dzwonki mają kształt przypominający cabaça od berimbau i ułożone są w linii. Agôgô posiada dwa lub trzy dzwonki. Gra się na nich drewnianym kołkiem lub metalowym prętem. Każdy z dzwonków odpowiada innemu tonowi. Mimo prostoty konstrukcji i techniki gry, w odpowiednich rękach instrument ten potrafi podkreślić nastrój roda.
Reco-reco
Wykonany jest z podłużnego kawałka drewna, bambusa w którym wyżłobione są rowki. Przejeżdżając po nich drewnianą pałeczką uzyskujemy specyficzny dźwięk, podobny do odgłosu tarcia. Reco reco występuje także jako metalowy instrument wykonany ze zwiniętej na kształt tuby blachy lub aluminium do której końców przymocowane są sprężyny. Reco reco to ciekawy brazylijski instrument o niespotykanym dźwięku.
W skład bateria w naszej grupie wchodzą w kolejności od prawej do lewej: dwa pandeiro, atabaque, gunga, medio, viola, agogo oraz w capoeira angola reco reco.